Οι παραθυρεοειδείς είναι μικροί αδένες που βρίσκονται πίσω από τον θυρεοειδή. Συνήθως είναι 4 αλλά μπορεί και να διαφέρει ο αριθμός τους. Η κύρια λειτουργία τους είναι να ρυθμίζουν μέσω της παραθορμόνης τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα, δρώντας στα οστά και στα νεφρά. Το ασβέστιο εκτός από συστατικό των οστών, παίζει σημαντικό ρόλο και σε άλλες λειτουργίες του οργανισμού. Τα προβλήματα που προκαλούνται από τους παραθυρεοειδείς αδένες προκύπτουν όταν αρχίζουν να παράγουν μεγαλύτερη ποσότητα παραθορμόνης από το φυσιολογικό όριο, κάτι που μπορεί να προκληθεί από υπερπλασία, αδένωμα ή καρκίνωμα των παραθυρεοειδών αδένων. Ως αποτέλεσμα της υπερέκκρισης αυξάνονται τα επίπεδα του ασβεστίου στο αίμα με επακόλουθη εμφάνιση συμπτωμάτων στο νευρομυϊκό και γαστρεντερικό σύστημα. Ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει επιπλέον πόνους στα οστά, κατάγματα, κολικό των νεφρών, νεφρολιθίαση ή και νευρωσικές και ψυχωσικές εκδηλώσεις.
Παραθυρεοειδείς: Υπερπαραθυρεοειδισμός
Η παραπάνω κατάσταση που περιγράψαμε λέγεται υπερπαραθυρεοειδισμός και μπορεί να είναι πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής και τριτοπαθής. Ο πρωτοπαθής αφορά πάθηση των παραθυρεοειδών αδένων και σπανιότερα οφείλεται σε καρκίνο σε κάποιον από τους αυτούς τους αδένες, ενώ ο δευτεροπαθής και τριτοπαθής μια αντίδραση των παραθυρεοειδών αδένων σε άλλες παθήσεις όπως η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια. Ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός αποτελεί τη συχνότερη αιτία υπερσυγκέντρωσης ασβεστίου στο αίμα, στον γενικό πληθυσμό και αφορά συνήθως γυναίκες άνω των 45 ετών. Ο δευτεροπαθής είναι πιο σπάνιος. Εδώ η αυξημένη παραγωγή παραθορμόνης οφείλεται σε κάποιο πρόβλημα υγείας όπως νεφρική ανεπάρκεια ή προβλήματα απορρόφησης που μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπάρκεια της βιταμίνης D. Ο τριτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός είναι σπάνιος και εμφανίζεται σε κάποιους ασθενείς με δευτεροπαθή υπεπαραθυρεοειδισμό, οι οποίοι μπορεί να αναπτύξουν υπερπλαστικούς αδένες που υπερλειτουργούν.
Παραθυρεοειδείς: Καρκίνος Παραθυρεοειδών
Ο καρκίνος των παραθυρεοειδών ως σπάνια κατάσταση, αφορά λιγότερο του 1% των ασθενών που έχουν πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό και παρουσιάζει σοβαρή πολύ υψηλές τιμές παραθορμόνης. Με το χρόνο ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει νεφρολιθίαση, κοιλιακό πόνο, δίψα, απώλεια όρεξης, ναυτία, οστεοπόρωση, κατάγματα οστών, σύγχυση και μυϊκή αδυναμία.
Παραθυρεοειδείς: Υποπαραθυρεοειδισμός
Ο υποπαραθυρεοειδισμός είναι η κατάσταση κατά την οποία παράγεται χαμηλή εκτός φυσιολογικών ορίων, ποσότητα παραθορμόνης. Αυτό με τη σειρά του έχει τα αντίθετα αποτελέσματα με όσα περιγράψαμε πιο πάνω. Συνεπώς τώρα έχουμε χαμηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα και στα οστά, και αυξημένα επίπεδα φωσφόρου. Συνήθως είναι μια χρόνια πάθηση και η θεραπεία βασίζεται στη μακροχρόνια λήψη φαρμάκων που ρυθμίζουν την παραγωγή ασβεστίου και φωσφόρου. Συμπτώματά του είναι μουδιάσματα, κράμπες μυών, αδυναμία, κόπωση, λήθαργος, άγχος, κατάθλιψη και ψύχωση. Προβλήματα υγείας που σχετίζονται με τον υποπαραθυρεοειδισμό είναι οι διαταραχές των δοντιών, η οστεοπόρωση, οι αρρυθμίες και η απώλεια συνείδησης. Αυτά συνδέονται με τη χαμηλή ποσότητα ασβεστίου και βελτιώνονται με τη λήψη ασβεστίου και βιταμίνης D.
Παραθυρεοειδείς: Χειρουργική Αντιμετώπιση Παθήσεων
Η θεραπεία των προαναφερθέντων παθήσεων των παραθυρεοειδών είναι κατά βάση χειρουργική, καθώς η εκτομή του αδένα είναι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος θεραπείας. Εάν υπάρχει υπερπλασία όλων των παραθυρεοειδών, τότε αφαιρούνται 3½ αδένες. Πριν από την εγχείρηση το πρώτο βήμα είναι ο εντοπισμός του αδένα ή των αδένων που πάσχουν. Για να γίνει αυτό καθοριστική είναι η βοήθεια του υπερηχογραφήματος, της αξονικής και της μαγνητικής τομογραφίας και του σπινθηρογραφήματος τραχήλου. Η επέμβαση γίνεται με γενική αναισθησία και στη συνέχεια γίνεται μια πολύ μικρή τομή 2 – 3 εκατοστών στον τράχηλο από την οποία αφαιρείται ο αδένας ή οι αδένες που πάσχουν. Με ειδικά ενδοσκοπικά εργαλεία είναι δυνατή η μεγέθυνση και προβολή σε μόνιτορ του εγχειρητικού πεδίου, ώστε να επιτρέπεται στον χειρουργό η επαρκής δράση.
Η χειρουργική τομή γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να καμουφλάρεται στις φυσιολογικές πτυχές του δέρματος και τα ράμματα μπαίνουν ενδοδερμικά. Στην περίπτωση που αφαιρεθούν όλοι οι παραθυρεοειδείς αδένες γίνεται μεταμόσχευση από τον ίδιο τον ασθενή με δικό του μόσχευμα παραθυρεοειδικού ιστού στους μύες του αντιβραχίου προκειμένου να ρυθμίζεται η παραγωγή του ασβεστίου στον οργανισμό. Ο ασθενής μετά την επέμβαση μπορεί να φάει αφού παρέλθουν 2 ώρες και η διατροφή μπορεί να είναι ελεύθερη. Μπορεί να ομιλεί κανονικά και παραμένει στο νοσοκομείο 24 ώρες.
Υπάρχουν επιπλοκές;
Η πιθανότητες επιπλοκών είναι σπάνιες και έχουν να κάνουν με τραυματισμό νεύρων της περιοχής, που μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινή ή μόνιμη αλλαγή του τόνου της φωνής, καθώς και προβλήματα από το αναπνευστικό. Με την πρόοδο της τεχνολογίας αυτά τα ποσοστά επιπλοκών μειώνονται ακόμη περισσότερο χάρη στα νέα εργαλεία. Αντί για το παραδοσιακό νυστέρι και ψαλίδι, η εκτομή και η αιμόσταση γίνονται με ραδιοσυχνότητες και υπερηχητικές ακτίνες, πετυχαίνοντας μέγιστη ακρίβεια και αποτελεσματικότητα, χωρίς να προκαλείται κάκωση ιστών και άρα μετεγχειρητικός πόνος όπως συμβαίνει με την παραδοσιακή χειρουργική. Η διασφάλιση της ομιλίας του ασθενούς επιτυγχάνεται με τη χρήση νευροδιεγέρτη, μια χρήσιμη τεχνική που προειδοποιεί τον χειρουργό και τον ασθενή από προβλήματα με τις φωνητικές χορδές.
